Yönetim Sistem Standartlarının önemli şartlarından biri de İç Tetkik / İç Denetim maddesidir. Kuruluşlar, uyguladıkları yönetim sistemlerinin etkinliğini kontrol etmek amacıyla kuruluş içi tetkikleri planlamalı ve gerçekleştirmelidir. İç denetimleri gerçekleştirmek için görevlendirilen kişilerin sahip olması gereken yetkinliklerden biri İç Denetim konusunda yeterli bilgi düzeyinde olmasıdır.

İç Denetçi Eğitimleri, ISO 19011:2018 Yönetim Sistemlerinin Denetim Kılavuzu kapsamında genel bir eğitim olarak planlanabildiği gibi, ISO’nun yayınladığı aşağıda belirtilen uluslararası yönetim sistem standartlarına özel olarak da planlanabilmektedir;

• ISO 9001:2015 Kalite Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (QMS)
• ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (EMS)
• ISO 50001:2015 Enerji Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (EnMS)
• ISO 45001:2018 İSG Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (HSMS)
• ISO 13485:2016 Medikal Cihazlar Kalite Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (MDMS)
• ISO 27001:2013 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (ISMS)
• ISO 20000-1:2018 Bilgi Teknolojileri Servis Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (ITSMS)
• ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (Food Safety MS)
• ISO 37001:2016 Rüşvetle Mücadele Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (Anti-Bribery MS)
• ISO 39001:2012 Karayolu Trafik Güvenliği Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi (Road Traffic Safety MS)

Ayrıca ISO standartları dışında uygulanan aşağıdaki uluslararası standartlarına özel iç denetçi eğitimleri de planlanabilmektedir;

• IATF 16949:2016 Otomotiv Yan Sanayi Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi
• FSSC 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi
• BRCGS Standartlarına yönelik İç Denetçi Eğitimleri
• BRCGS Gıda Güvenliği Versiyon 8 (Food Safety – Issue 8)
• BRCGS Ambalaj Malzemeleri Kalite ve Ürün Güvenliği Versiyon 6 (Packaging Materials – Issue 6)
• BRCGS Depolama ve Dağıtım Hizmetlerinin Güvenliği Versiyon 4 (Storage and Distribution– Issue 4)
• BRCGS Tüketici Ürünleri Kalite ve Ürün Güvenliği Versiyon 4 (Consumer Products – Issue 4)
• IFS Standartlarına yönelik İç Denetçi Eğitimleri
• IFS Gıda Güvenliği Versiyon 7 (IFS Food 7)
• IFS Lojistik Güvenliği Versiyon 2.2 (IFS Logistics 2.2)
• IFS HPC Ev ve Kişisel Bakım Ürünleri (HPC – Household and Personal Care Products)

İç Denetçi Eğitimleri aşağıdaki içeriğe uygun gerçekleştirilir. Eğitimlerde öncelikle ISO 19011:2018 Yönetim Sistemlerinin Denetim Kılavuzunda belirtilen şartlar irdelenir. Ayrıca ilgili Yönetim Sistem Standardına ait özel ve genel şartlar hakkında da tüm iç denetçi adaylarının bilgilendirilmesi sağlanarak katılımcıların standart şartlarıyla ilgili farkındalığı artırılır.

ISO 19011:2018 Yönetim Sistemlerinin Denetim Rehberinde belirtilen şartlar;

1. Kapsam,
2. Atıf Yapılan referanslar,
3. Terimler ve tanımlar
4. İç Denetimin ilkeleri
5. İç Denetim programının yönetilmesi
6. İç Denetim programının gerçekleştirilmesi
7. Denetçilerin yeterliliği ve değerlendirilmesi

ISO 19011:2018 Yönetim Sistemlerinin Denetim Rehberinin ayrılmaz bir eki olan, tetkikleri planlayan ve yürüten tetkikçiler için hazırlanmış ekte (Ek-A) belirtilen şartlar;

• A.1 Denetim yöntemlerinin uygulanması
• A.2 Denetimlerde süreç yaklaşımı
• A.3 Mesleki yargı
• A.4 Performans sonuçları
• A.5 Bilgileri doğrulama
• A.6 Örnekleme
• A.7 Bir yönetim sistemi içinde uygunluğun denetlenmesi
• A.8 Denetim bağlamı
• A.9 Denetim liderliği ve bağlılığı
• A.10 Denetim riskleri ve fırsatları
• A.11 Yaşam döngüsü
• A.12 Tedarik zincirinin denetimi
• A.13 Tetkik çalışma belgelerinin hazırlanması
• A.14 Bilgi kaynaklarının seçilmesi
• A.15 Denetlenen kurumun yerini ziyaret etme
• A.16 Sanal etkinliklerin ve konumların denetlenmesi
• A.17 Görüşmelerin yürütülmesi
• A.18 Denetim bulguları

İlgili Yönetim Sistem Standardına ait özel şartlarda iç denetçi eğitiminin önemli bir parçasıdır:

• ISO 9001, ISO 14001, ISO 27001 gibi uluslararası standart şartları,
• IATF, BRC, FSSC, SA 8000 gibi özel hazırlanmış global standart şartları

Eğitimin interaktif bir şekilde gerçekleşmesi sağlanacak, katılımcıların soru-cevaplarla tam katılımı sağlanacaktır. Eğitim süresince katılımcılar arasından gruplar oluşturulacak, her bir standart maddesi için örnek olay/doküman/kayıtlar ele alınarak tartışılacak, ilgili örnek olayları denetçi adaylarının yorumlaması sağlanacaktır. Yapılan örnek olay incelemeleri ile iç denetçi adaylarının denetim yetkinliklerinin geliştirilmesi sağlanacaktır. Eğitim tamamlandıktan sonra yapılacak sınavla birlikte başarılı katılımcılara (70 ve üstü başarılı sayılacaktır) “İç Denetçi Eğitimi Başarı Sertifikası”, diğer katılımcılara ise “Katılım Sertifikası” düzenlenecektir.

Katılımcıların ilgili Uluslararası Yönetim Sistem Standardına ait şartlar hakkında önceden bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. İç Denetçi Eğitimi öncesi ilgili standartlara özel düzenlenen “Yönetim Sistemleri Temel Eğitimi” ni tamamlamış olması tavsiye edilir.

İç Denetçi Eğitimi en az 1 gün olarak planlanmaktadır. İlgili standart şartlarına göre bu süre artırılabilmektedir.